domingo, 8 de mayo de 2016

10.04.2016 SIERRA DE LEYRE: CASTELLAR-ARANGOITI

¡¡Epaaaaa!!¡¡Cómo sotz companyers!!, bueno, pos que ista vegada nos n´imos ta tierras vecinas, ta Navarra.  No será ni a primer ni a zaguera que lo faigamos.  Ye que o mío lugar ye por  astí, asinas que de cabo ta quan i feremos bella visita.  Y hue somos en a Sierra de Leyre.  Se troba enta o norte d´ a redolada d´as Cinco Villas y en os suyos pietz ye o pantano de Yesa.  Suposo que ya sotz orientaus, ¿sí o no? ¡¡Fetén!! Y hue imos a fer dos monts, o Castellar y o Arangoiti, son prou facils.
Podetz plegar dende Zaragoza por Sos d´o Rei Catolico u dende Uesca por a carretera Uesca-Pamplona.  En os dos casos, cal pillar o esbarre t´o Monesterio de Leyre.  Iste ye o punto de empecipie.


TIPO DE CURSA:  CIRCULAR
DISTANCIA:  12 KMS.
DESNIVEL+:  500-600 METROS
DIFICULTAD:  BAIXA
DURACION: DE 3 A 4 HORAS








En o parking d´o monesterio sale ista pista.  En realidat, ye a canyada d´os roncaleses, por an baixaban o ganau ta l´hibierno, dende a Val de Roncal dica as Bardenas Reyals. Cal seguir-la de contino sin salir-se-ne.








No femos que comencipiar y nos trobamos un esbarre t´a ezquierda que nos leva dica a fuent de San Birila. Nusatros t´a dreita.  Dimpués tos conto a leyenda de San Birila.




En ista primer parte d´a cursa veyeremos bells esbarres más a man ezquierda.  Totz son bien sinyalizaus con postes de fusta y hemos d´ir de cutio t´a dreita. Mas enta debant, tamién bi ha sinyals que nos levan t´a ezquierda.  Tampoco no cal fer guaire caso a dengún.  


¡¡A vista enta alto!!  Ixa tuca d´a dreita ye o Castellar, o nuestro primer obchectivo de hue.  Por ixo, tos deciba de ir t´a dreita. Hemos de puyar dica o collau de A Zarrada y dende astí, luego plegaremos en o Castellar.






En iste mesmo punto, si nos miramos enta a ezquierda, tamién veyemos os repetidors d´a segunda tuca de hue, l´Arangoiti.






Agora sí que isto se mete bien.... ¡hahaha!.  O camín plano d´antes, se torna pedregoso y muit costerudo.  ¡Prou que sí! ¡Fe-te-ie una mica que no manca brenca!









Foi iste zaguer tramo fendo grans pasos y a escape plego en o collau de A Zarrada.  Alto u baixo, en una horeta somos en o collau.
Chiramos t´a ezquierda y dende ixos zaborros d´o fundo, caldrá parar firme cuenta pa no perder-se.  Bi ha ronchos de pintura roya u azul y tamién bells peiróns.







Travesaremos o cobalto d´a Sierra de Leyre cruzando bosques de faus y caixicos, fendo zig-zag entre as piedras y as radices d´os arbols.










L´acceso a la tuca d´o Castellar, a verdat ye que no ye bien marcau.  Nomás puedo penchar-tos ista foto y confitar en vusatros.  Cal pillar un camín que sale dende ixe zaborro que se veye a la zurda.  Fe-te alcordanza, porque si no, quan quieras parar cuenta..... ¡¡tiri-tiri-tiri!!...ya será masiau tarde amigo.
Asinas que para cuenta con ixo.  Mira-te qué vistas ¡¡holio mocet!! ¡¡hahahaha!! a resolución d´a mía camara no ye prou buena, pero en o fundo, dimpués d´o pantano, se veye o Mont Uruel y Sant Chuan d´a Penya.  Iste ye a saber qué buen puesto pa minchar.















Tornamos una mica t´o camín prencipal y continamos.  Pa yo, dende que pleguemos en o collau de a Zarrada, ye o millor ratet d´a cursa.  As formas que fan as piedras con as radices, as molsas, as fuellas..... ye repoliu. ¡¡Tú estás que sí u que no!! ¡¡Que no dices cosa!!  ¡¡Dispierta!!

De bote y boleyo, o camín se fa prou estreito y somos rodiaus de buixos.  No te metas niervudo y chino chano plegarás en ista cleta que cal blincar.




Quan salgamos d´os buixos ya veyeremos a segunda tuca de hue, l´Arangoiti.  Dende agora, o camín se ubre una mica y no tien perda.



Quiero que te faigas alcordanza d´iste punto, ye prou important.  Mira-te-lo bien porque por aquí baixaremos dimpués.









¡¡Ala, que i arribamos!!, que nomás manca ista zaguer costera que ye bien plena de piedras pero de camín i somos.











Pos ixo, que ya hemos plegau en a tuca, ¡¡yujuuuuu!!  Hue todas as anvistas con o pantano de fundo.  Ista ye bien pincha con o punto cheodesico de l´Arangoiti en primer plano.






Y dos anvistas mas, en a cara norte, en o bell medio, a foz de Arbaiún y en a sud o pantano de Yesa.




Ista foto me fa goi por os rayos de sol que se reflectan en o pantano.  Y en ista sí que se veye bien Uruel y Sant Chuan d´a Penya.  Mesmo m´alcuerdo que se veyeba o mont Auturia.









¡¡Y enta baixo!!,¡¡ imos-ie!!tornamos dica o punto que tos he dito antes.  Decir-tos que imos a baixar por o camín que por un regular puya toda a chent.  Pero nusatros no somos a resta d´a chent, nusatros somos Ibons y Crabas, asinas que cal embolicar a cosa. ¡ ¡¡Hahahahaha!!!



A baixada ye un contino zig-zag entre faus en o empecipie y remata mas que mas con uns grans caixicos.





A escape plegamos en o monesterio, a  baixada dende a cima se fa en una hora nomás.  Hue he baixado una mica mesmo correndo.  Como en os míos tiempos de corredor.  ¡¡Aynsss que tristura!! Ixo yera quan podeba, pero agora.... tiengo una garra que....y no bi ha traza de fer-lo. 




Meto bellas imachens d´o monesterio.  Talment o mas bonico d´o monesterio siga a cripta.  A lo menos pa yo sí.  Pero ista ye una redolada con muitas opcions.  Ye entre Chaca y Pamplona, en o bell medio, y puetz veyer tamién o Castiello de Xabier, o pantano de Yesa, o lugar albandonau de Tiermas y d´estiu, quan baixa l´augua d´o pantano, puetz desfrutar d´os banyos termals.  Y por qué no, puetz ir tamién t´as Cinco Villas.




Y pa rematar tos conto a leyenda de San Birila que tos deciba quan empecipiabanos.  A yo me la racontoron en a escuela de nino.  Sant Birila estié un monche que s´en fue t´o mont, y veyendo y ascuitando a os muixonetz, pos s´adormió, dispertando siglos dimpués.  Y en o puesto a on que s´adormió bi ha una fuent, que se clama fuent de Sant Birila.  Bi ha un camin que sale dende o mesmo monesterio que te leva dica a fuent.



Y con ista falordieta rematamos a cursa.  Y ya en levo tres, mecagüen si he comencipiau fuerte.  ¿Caldrá afloixar o ritmo u qué?  ¡¡Hahahaha!!, pos agora que viene a calor.....¡mai mía! estoi que no....
¡¡Ala mahos!!! ¡¡Besetz!! y  si podetz ¡¡a zorriar una mica!!