jueves, 21 de julio de 2016

11.06.2016 CIRCULAR VAL D´ECHO: CHIPETA ALTO-PIEDRAFITA-QUIMBOA

¡¡¡Ola, ola!!! Que iste estiu Ibons y Crabas s´ha tornao barrenau con a montanya.  Fa unas semanas nos fotiemos un buen sobo en a Val d´Echo.  Feba días que no nos n´ibanos t´os Pirineus y nos aganaba a saber-lo.

CURSA CIRCULAR
DISTANCIA:  17 KMS.
DESNIVEL+:  1.300 MTS.
DIFICULTAD:  MEYA
HORAS DE MARCHA:  6,30 H.


Pasaus Echo y Ciresa, continamos por a Boca de lo Infierno, deixando dezaga o camping d´Oza.
Luego femos o nuestro primer contacto animal d´a chornada.  ¡Hahaha! ¡veyeretz la que nos i aspera!






2 kms. dimpués d´o camping d´Oza, arribamos en un prau do aparcamos  l´auto.  Dreito bi iríanos ta Auguas Tuertas.  Nusatros imos t´a ezquierda y en cruzar o río en iste cruce de camins iremos dirección Zuriza por a GR-11 y no la deixaremos dica o collau d´o Piedrafita.






Pa empecipiar tenemos buena costera. Veyemos a lo leixos o Chipeta Alto, a primer tuca de hue.  En primeras pareixe embolicau, pero no tien guaire dificultat.  Deixamos a la dreita a clamor de l´Acherito y a monico a monico enta alto.  Paratz firme cuenta, que o bestiar fa muitos carrerons.   A vegadas o mesmo sender no se veye.  Pero no tos ne faigatz porque contino veyemos as tucas que imos a fer, asinas que ye difícil de perder-se.  Y antimás, gosa estar o mesmo sender. 

De camín plegamos en o cubillar de Lo Sabucar y ¡¡guarda qué sorpresa nos i aspera!!  Una ovella bien chicorrona nos fa a bienvenida.  Tan bonica ye, que ye imposible de no chugar con ella.  A mai,  ye amanada a morir adintro d´o refuchio u ixo pareix. No fa guaire buena farcha, pobreta.
Y tanto femos o fato con a ovelleta, que a la fin se´n viene con nusatros.  Y ye que tien muita fambre. Nos lamina os didos, as mans, rosiga as cuerdas d´as muchilas. Hehe, qué bonica, encara me foi alcordanza d´ella.  

¡¡Y prou que sí!! astí ye, como buen pastor, cudiando d´o mío rabanyo.  Poco dimpués, nos trobemos con un francés y a pobre se´n fue con ell.  ¡¡Buen viache amiga!!
Y agora, mira-te enta debant  o Sobarcal, l´Acherito, o Chinebral de Gamueta....  Pareix que sigan fendo ixena.



¡¡Paratz cuenta chiquetz!!  En royo, alto u baixo o camin dica o collau d´o Piedrafita.  Prou fácil.  T´a ezquierda o Chipeta, ¡¡repoliu!!





A semana que i estiemos yera a que i puyaban os rabanyos dende tierra baixa.  Calió rodiar-lo pa no emprenyar-lo.  ¡¡Hahaha!! y tamién porque no confitabanos en o fascal de crabas que bi heba.





Plegamos en o collau d´o Piedrafita.  Enta l´atro costau a baixada dica Zuriza con a Penya Ezcaurre en o fundo.  L´ascensión dende Zuriza ye prou diferent, ye mas suau.  A yo me fa muito mas goi de puyar-ie dende Guarrinza, sin garra dubda.







Y aquí fendo a zaguer esfugada antes de fer tuca en o Chipeta.  Infatigable Raúl.  Dezaga d´ell o Piedrafita y o Quimboa.   



En a tuca d´o Chipeta.  Chusto plegar-ie se metió una buena boira preta.  En un ratet s´en fue, hehehe, quan ya yeranos tornando, gosa pasar.....








Dende o Chipeta tornamos dica o collau, pos hemos de fer toda a cresta por o Piedrafit y o Quimboa. Que polida ista foto en o Quimboa, veyemos a punta d´o Chipeta, o Castiello d´Acher y o Bisaurín. En Auguas Tuertas fa boira preta, qué raro....
L´Acherito, l´Ibón de l´Acherito, o Puerto d´o Palo, a dentrada en Auguas Tuertas.  No ye un día guaire soleau, pero as envistas no desmereixen brenca.
Femos una golladeta enta dezaga y veyemos a cresta que venimos fendo.  Siempre por o canto , contino con unas envistas repolidismas.  Unatra vegada l´Acher, o Bisaurín,tamién o Penya Forca, os Alanos.


Quan rematamos de recorrer a cresta cal baixar por ista tartera.  A monico a monico y plegaremos en o collau d´Anzotiello.  O Chamanchoya siempre cusirant, ya en a provincia de Nabarra, con ixa forma piramidal tan caracteristica.  Cudiao con os cantals d´ista tartera.  Ye prou facil d´esbarizar-se y fer-se mal.  De feito, yo me facié una buena nafra en a garra con un.








Y nomás manca tornar por a clamor d´Anzotiello dica a clamor de l´Acherito, plegando a escape en Guarrinza.  Agora tot fa baixada.  Calió ir con cudiau por a nafra que me facié, pero con tot y con ixo, a tornada ye tant sencilla que no bi habió mica problema.


D´ezquierda a dreita tot o nuestro recorriu a mas de dos mil metros d´altaria.  Con todas as tucas feitas y os dos collaus, o Chipeta Alto, o Piedrafita y l´Anzotiello.




Y os caballos que tamién tienen o suyo chicorrón puesto pa pastar en a val.  ¡¡Mahismos!!








Y continando con o nuestro refirme de hue a o mundo animal, mira-te istas engardaixinas chugando u fendo as suyas cosas, ¡¡qué me sé yo qué fan!! Encara no charro con as engardaixinas, ¡¡pero tot puet estar!! Talment entiendan l´aragonés......prebaré unatro día, ya tos diré. ¡¡Hahaha!!




Quan dentramos en a clamor de l´Acherito de camin plegamos en Guarrinza.  Con o Castiello d´Acher foi uellos de caparra, qué puedo fer, ye a mía debilidat.  ¡¡Ya bi iremos ya!!  ¡¡Pero que no adubo chiquetz!!








Y malas que rematamos nos ne femos una en a tabierna d´Oza, que dimpués d´o sobo de hue ye prou, prou mereixida.  Y no t´en faigas que as envistas no van en o pre.  Si quiers ya sabes... ¡¡viene-te-ne!!




¡¡Pos ixo mesachada!!  Atra mas que tenemos en a pocha.  Pa fer ista, paratz firme cuenta que hetz de plantar haques.  Ibonsycrabas no se fa responsable d´as barrenadas que faigatz.  ¡¡Hahaha!!  Como hetz visto, no ye miaha embolicada pero repito, cal estar prou bien fisicament.
¡¡Una vegada mas, besetz y abrazos!! ¡¡y que sigatz felices!!

domingo, 17 de julio de 2016

25.06.2016 AS ERMITAS DE SANTA OROSIA EN YEBRA DE BASA

¡¡Ola atra vegada!!  Tos trobaba a faltar chiquetz....  Ista cursa, de seguras que ye prou conoixida por totz.  Yo como treballé uns anyos por allí, amás de haber-la feita varias vegadas, tamién le tiengo muito carinyo.  Y iste 25 de chunyo, o mesmo día de Santa Orosia, aproveitando que se fa a romería y que yera sabado me´n fue a fer-la.  A romería sale de Yebra de Basa y puya dica a ermita de Santa Orosia a bells 1.550 metros.  Tos reconto una mica a historia de Santa Orosia.  Alto u baixo ye asinas.  Fa bells sieglos, o trono de Sobrarbe quedó vuedo sin hereders y os nobles decidioron que heba d´estar rei un nieto de Enneco Ariesta por a suya aduya en a luita contra os sarracins.  Orosia, filla d´un rei de Bohemia estió a slechida pa casar-se con ell.  Quan veniba ta Sobrarbe habió de fuyir d´os sarracins que les atacoron, encara que fue capturada y acaboron con a suya vida.  Docientos anyos dimpués troboron os suyos restos en os monts de Yebra de Basa.  Y dende alavez, la facioron mártir y ye venerada en toda a redolada.  (si queretz enamplar a información yo he quitau os datos d´iste blog http://santa-orosia.blogspot.com.es/p/la-historia.html).  
¿¿Qué bonico eh?? hahaha.  A yo me fan muito goi istas historietas, y mas que mas, ixo de no saber exactament quánto tienen de verdat.  Siempre tiens ixa dubda....
Pa ir t´a Yebra, has de ir por a N-330 y en Samianigo pillar o esbarre d´a N-260 dirección Yebra de Basa/Fiscal/Boltaña.  Y en bells seis u siet kilometros yes en Yebra.  Yo habié de dentrar en Samianigo porque i heba quedau con o mío amigo Víctor.  Diez anyos dezaga d´ell pa que s´en vienga con yo t´a Santa Orosia.  ¡¡Holio!!

                                                                                                                                                                                              TIPO DE CURSA:  NO CIRCULAR                                         DESNIVEL +:  750 METROS                                                         DISTANCIA:  12 KM.                                                     DIFICULTAT:  BAIXA                                                           DURACION:  3,5-4 HORAS                                                                                                                         

Yo aparco siempre l´auto pasau Yebra en ista ermita.  Por a pista d´a dreita se´n va t´a Santa Orosia pero en auto u en BTT.  Imos por a d´a ezquierda.  Ista ermita ye a primer d´as nueu que bi ha.  A Ermita de l´Augusto, y ye o punto de empecipie.     Van a estar 6 kms. fendo puyada y un desnivel de 750 metros mientres dos horetas alto u baixo.
O primer tramo ye plano, tot bien sinyalizau y en un terreno d´una archila muit grisa.  Mira-te Santa Orosia cusirando-nos en o cobalto d´ixe mont.  Sí, sí, dica allí cal puyar.  No ye guaire chiquet.¡¡eh no te´n faigas!!
                                                                                                                                                             

Agora cruzas un arrigachuelo, dimpués istas escaleretas, pasaremos tamién unas antigas faixetas.  Ye bien maho y ye bien apanyau.



Quan o camin comencipia a tornar-se costerudo nos trobamos con a segunda ermita.  A Ermita d´ Escaroniellas.








Dende Yebra, imos por a solana y asinas será quasi dica o cobalto d´o mont.  T´o fundo ya se veye a tercera ermita. ¡¡Enta debant!!







Ista ye a Ermita d´as Arrodillas.  Ixos sinyals circulars en a roca son os chenullos de Santa Orosia quan fuyiba d´os sarracins.  ¿Si u no? Hehehe







Dica a tercer ermita encara tardaremos un ratet.  Bien se vale que agora imos por o paco.  En ista cursa, si fa buen orache, a primer parte fa sol, a segunda uembra y a tercera sol.  






Mira-te como cambea o paisache en un ratet.     Bi ha ermitas, zaborros a saber-lo de grans en o camín, un puent improvisau, os buixos fendo-te uembra...  ¿Qué mas quiers?













Pos charrín charrán, a escape plegaremos en as ermitas d´as esplugas.  A yo me pareixen bien bonicas, asinas que en meto fotos grans de todas.
Envista d´as dos primers ermitas supermesas.  ¿Las veyes?  ¿Veyes a coda chicorrona que caye?  ¿Y a endrecera por la que hemos de marchar?













 Ista ye a Ermita d´a Espluga.  Ye a que ye enta alto.    Puets tanyer as tringolas si quiers, no cal pagar, hahaha.  Y gosa estar zarrada.  Yo encara no la he vista.
A Ermita de Sant Cornelio y o chicot de Victor.  Dezaga d´ixe arco son as escaleras pa puyar-ie.  ¿Quántas ermitas hemos visto?  ¿Levas a cuenta zagal?  ¡¡Ye a cinquena!!  Encara en manca quatre.

























Ista no teneba sinyal, ye a Ermita de Sant Blas.  Empecipiamos  a trobar-nos chent que fa a romería.  Y me foi a saber de contento de trobar-me tamién con un nogarer y pro que sí, de fer-nos una charradeta.  ¡¡Salu2 Mario!!

























Unatra, a sietena, a de Santa Bárbara.  Continamos recullindo chent por o camín.  Agora ye quan a chent pregunta... "¿y quánto queda?", hahaha, "mica, mica, que no en queda mica...".  ¡¡Holio mocet!! encara queda o pior, buen costerón, que pareix que sí, pero ye que no.




Agora sí, en o cobalto plegamos en a ueitena ermita. No ye a tuca de Santa Orosia, pa ixo caldría continar una mica mas dica os repetidors de telefonos.








Astí la tiens, a Ermita d´a Cruz.  Dica aquí han puyau con a Virchen en os uembros.  Agora son almorzando y asperando que s´en viengan dende a zaguer ermita os gaiters, os danzants, os mosens y os que portan as banderas d´os lugars.








Y a la fin ya i plegamos.  Con o mont Oturia en o fundo y a Ermita de Santa Orosia a os suyos pietz. Nomás bells 500 metros y ya i somos.
                                                                                                                                                                                                                                                                               Lo que tos he dito antes, agora van a buscar a la Virchen pa tornar dimpués totz chuntos t´a Ermita de Santa Orosia.
                                                                                                                                                                                      Y mientres uns se´n van, atros almuerzan.  L´almuerzo estió cosa de Víctor, yo nomás levé a bota.  ¡¡Mai mía iste zagal!! longaniza, tomate, tortiella de trunfas y uns alberches.  ¡¡Holio qué fartera!! y qué rica a tortiella d´a sinyora Pili. Una mica tarde, pero ¡¡muitas gracias a os dos!!  A la un por fer-la y a l´atro por trayer-la.  ¡¡Prou que sí!!
Ya han tornau totz y dimpués d´a misa, con totz en o prau y arredol d´o mosen, iste charra un ratet.  Pa yo masiau, pero bueno,  a yo siempre  m´agana mas de veyer a os danzants de Yebra que no sentir charrar a o mosén.

Y ixo faciemos, desfrutar d´os palotiaus.  Como ye tradición totz os 25 de chunyo os danzants bailan en honor a Santa Orosia.  Son endrezaus por o mayoral y o rapitán les corriche si s´embolican u si cal.  Y a mosica la mete unatro que tanye de vez o salterio y o chiflo.  Si podetz hetz de veyer-los, tos fería goi. Encara que en primeras siga una fiesta catolica, mas que mas yo la veigo como una fiesta pero en totz os sentius y cadagún la vive a o suyo aire.  ¿Y a la fin a fiesta nos une u qué?  Pos ixo ye o mas important.
Y mientres os d´os lugars se quedan chentando en o mont, nusatros tornamos.  Y como ya he charrau prou, tos deixo as fotos que facié baixando. 
Envistas dende a Cruz de Santa Orosia, Samianigo y o Mont Uruel en Chaca







Ermita d´a Espluga y de Sant Cornelio

As mesmas ermitas, dende l´atro costau

Baixada, con o camín chusto en o bell medio

Cantals en o camín, con Uruel en o fundo


























Y ya quasi plegando en l´auto, mira-te qué pincho o bueno de Víctor.  Siempre fidel y siempre astí pa lo que calga.  ¡¡Ista cursa va por tu amigo!!
Y pa ell y pa a resta, muitos besetz y abrazos.  y que tos animetz y puyatz-tos-ne que ista cursa ye bien maha y pa fer-la en familia ye ideyal.
¡¡¡Que vaiga bueno y a plantar bien fuerte!!!