domingo, 30 de octubre de 2016

31.08.2016 PENYA MONTANYESA (2.292 M.) DENDE SANT VETURIÁN


¡Ola chiquetz, unatra!  Ent´o norte de A Insa, cusirando o Sobrarbe, bien esclatera y con ixa figura tant caracteristica, surte a Penya Montanyesa.  Vistera quasi dende cualsiquier puesto d´o Sobrarbe ye una roca gran de 2.292 metros y a mas conoixida d´a redolada.  Feba tiempo, feba anyos que m´aganaba de fer-la y en bells días que teneba, pillé a furgo y t´o Sobrarbe.  Un chicot viache de tres días, pa fer a Penya Montanyesa y o Castiello Mayor, amás de visitar, Bielsa, a Val de Chistau, A Insa y Boltanya. Tot isto fendo nueit en Chanovas y Escuaín.  La facié por a suya cara sud, dende o Monesterio de Sant Veturián.  Mas concretament dende l´aparcamiento que bi ha bells 500 metros antes d´o monesterio.  Cal pasar A Insa, y por a N-260 dirección Campo, en bells 10 km., pillar o esbarre de Arro.  Dende aquí, por una estreita carretera comarcal y pasau o lugar de Oncins,  i plegaremos.





RUTA LINEAL
DISTANCIA:  12 KM.
DESNIVEL:  1.250 METROS
DIFICULTAT:  MEYA
HORAS DE MARCHA:  5-5,5 H.






No ye un mont guaire recomendable de fer en agosto porque quasi tot o camín vas por o solano.  Mas que mas a tornada.  Como en ibons y crabas imos sobraus de pitera, lo faciemos o zaguer cabo de semana 
d´agosto. De feito, nomás me i trobé con una parella de navarros en a tuca.  De Santesteban yeran, y bien mahos.  Facié buena charrada con ells mientres baixabanos.  



O punto de empecipie ye bien sinyalau en un canto d´a carretera.  En primeras, como se veye en a primer foto, cal travesar un chiquet bosque. Ye un camín cantimplano entre buixos, caixicos y bells pins.  A escape se torna costerudo y terne que terne iremos enta alto que hue bi ha un buen desnivel.








En un ratet salimos d´o bosque y continamos a dura costera por a mesma marradeta plena de zaborros y erizons. ¡¡A mirar!! t´a ezquierda seguindo ixe signal royo se´n va por a faixa d´o toro. Ye una faixa que va a meya altaria d´a Penya Montanyesa.  Yo voi tot dreito por a ruta cutiana.  A venient vegada iré por astí, estoi que ye una ruta mas bonica.  Ixo sí, seguntes he sentiu no ye tant bien sinyalizada, encara que tampoco no suposa garra problema.









Rematamos iste tramo d´os erizons en ista paret.  Cal esbarrar-se una mica ent´a ezquierda y dimpués d´una chiqueta y facil trepada somos en Os Plans.  Pa orientar-te, mira-te a primer foto, agora yes do remata a línia roya.





En Os Plans a la fin aluframos a tuca.  Con tot y con ixo, para firme cuenta que encara ye prou luent. Empecipió a meter-se a boira preta, asinas que he de mezclar as fotos d´o maitín con boira preta y d´a tarde con sol pa poder explicar-tos bien a cursa.

Y agora cal explicar o venient esbarre porque bi ha una gran diferencia entre pillar una dirección u atra. Mas que mas por a dificultat.  A la fin d´Os Plans, plegas en un punto an que bi ha bells sinyals ent´a dreita  y atros pa continar dreito.  Puet estar que los veigas os dos u un nomás.  Tos reconto, si continas dreito... ¡¡ye o tuyo día de suerte!!, porque ye a opción mas facil.  Iste camín fa baixada una mica y dimpués fa puyada rodiando a tuca por o suyo costau ezquierdo.  Ye un recorriu mas largo pero con prou menos dificultat.  Pero...¡¡a mirar!! ya t´entrefilas por dó fue yo.  ¡¡Hahaha!! pos ixo t´a dreita.  D´ista forma, o camín fa puyada rodiando l´agulla d´o bell medio d´a foto dica ixos chiquetz arbols.   Dende astí, por unas gleras con prou desnivel y parando firme cuenta de no esbarizar-te, plegas en a tuca.

Qué pena que se metió a boira preta, as envistas dende a tuca hesen estau a saber qué bonicas.  Y mas pena da, quan empecipias o descenso y de momento desapareixen as boiras.  ¡¡Mecagüen a hostia negra!! Gosa pasar, de seguras que no será a zaguer vegada.  Ye maho o catatico iste que han meso en a tuca.  Tien un chiquet caixón y adintro unas fuellas pa escribir bella cosa.
En o centro o Castiello Mayor, será a venient dentrada en o blog

Baixo a boira preta, os entibos de Mediano y o Grau
Dende Os Plans
Lo mesmo dende ista chiqueta estación metereolochica

En a tuca bi heba una parella de navarricos.  I estiemos un ratet y chino-chano baixamos totz chuntos.  Pillemos buen capazo.  Les dicié que charraba aragonés, que teneba un blog y les reconté alto u baixo a problematica que tienen os charradors u en o mío caso os que prebamos de fer-lo.  Quedoron enarcaus por a falta d´intrés y a indiferencia que por un regular amostra a chent.  
Pa rematar o día me´n fue ta Chanovas.  Tamién yera un lugar que dende fa tiempo quereba visitar.  Unatro eixemplo d´as expropiacions que sufrioron muitismos lugars en os Pirineus.  En iste caso, con a particularidat que a la fin no se i constuyó garra entibo.  A día de hue, fa vergüenya  saber que as tierras no han retornau a os suyos propietarios.  Ni tienen garra intención de fer-lo, a no estar que agora paguen un fascal de diners.  A tamás mías, isto tendría una solución mas chusta.  Trobo a faltar una mica de humanidat.




Bueno chiquetz, estoi que ha estau una dentrada prou completa.  Una mica de tot.  Un mont con muita personalidat como ye a Penya Montanyesa y un breu resumen d´a historia de Chanovas y a tristura que fa.  
Y no tos lo perdatz que pa rematar facié nueit en Chanovas, en a ribera d´o río Ara.  Con o rudio de fundo d´as suyas auguas.  Ixo no tien pres, prebatz de fer-lo.
¡¡Que plantetz fuerte amigos!!  ¡¡Besetz!!

viernes, 21 de octubre de 2016

29.08.2016 TEBARRAI (2.893 M.), DENDE O BALNEYARIO DE PANDICOSA

¡¡Ola chiquetz!! ¡¡Qué tal plantatz!!  Ista vegada nos n´imos t´a Val de Tena.  Por un d´os pasos mas cutianos en os Pirineus, como ye a GR11 entre o Balneyario de Pandicosa y o refuchio de Respomuso.  Mas que mas por os clasicos tres mils que i hai en os suyos arredols, como puet estar Garmo Negro, Argualas, Infiernos, Vachimanya, Balaitús y tantos atros.  Nusatros femos o Tebarrai, que con os suyos 2.893 metros ye una mica mas accesible y ye tant bonico u mesmo mas que no os atros. Salimos o viernes pillando a GR11 en o Balneyario de Pandicosa y faciemos nueit en o refuchio de Vachimanya.  Y o sabado pasando por os Ibons Azuls y o Collau d´os Infiernos pleguemos en o Pico Tebarrai, pa dimpués fer baixada t´o Balneyario. Una cursa d´alta montanya que no tien guaires dificultatz.  Nomás en a suya parte mas altera ye una mica mas embolicada.  Mas que mas, por lo que podese suposar trepuzar-se u esbarizar-se en ixas altarias.



RUTA LINEAL
DISTANCIA:  18,5 KM.
DESNIVEL:  1.250 METROS
DIFICULTAT:  MEYA-ALTA
HORAS DE MARCHA:  8-9 HORAS





Aparcamos l´auto en o refuchio d´a Casa de Piedra, en o Balneyario.  Con as muchilas mas plenas que no atras vegadas,  pillamos a GR11 dezaga d´o refuchio, dirección Vachimanya.  Tenebanos o tiempo chusto pa plegar-ie de día, asinas que millor no fer guaire o fato y no entretener-se, que son quasi dos horas de marcha.  Y va a estar dificil, lo de no fer o fato digo, porque en ixe menester somos prou feitos.


Dende o empecipie imos enta alto por un terreno muit rocoso.  Imos por una endrecera en a clamor que crea o río Caldarés que baixa dende os ibons de Vachimanya.  De camín, tendremos envistas d´o Balneario.  Entre as obras sin rematar, as escombreras y ixe mezclallo de edificios antigos y modernos pareix cualsiquier cosa, pero no un balneyario.  Con a de diners que i gastoron.... ¡¡Ay Nozaleda d´a mía vida!!!
                                                                                                                                                                                                                                                                           O río Caldarés nos amostra puestos como iste, o Blinco d´o Pin.  Una coda d´augua que crea una badina espectacular.  Un banyo astí enviella a cualsiquiera.  Continamos a marcha, y dimpués de pasar os Planos d´o Bozuelo, un chicot prau, o camín desciende dica o cauz d´o río. 
A Coda d´Augua d´o Flaire y a Costera d´o Flaire.  O zaguer entrepuz pa plegar en o refuchio.  Seguindo ista marradeta feremos zig-zag t´a ezquierda d´a coda d´augua dica Vachimanya.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  
 A la fin i plegamos quasi a las nueu, con as zaguers luces d´o día.  Inaugurau en chulio de 2012, y a o canto de l´Ibón Inferior de Vachimanya, ye un refuchio moderno y como totz os d´a FAM, prou preparau, que guarancia buena birolla y un buen descanso dimpués una buena chornada montanyera.

L´amanixer, 7,00 d´o maitin
Arredol de l´Ibón Superior de Vachimanya



A GR contina por a marguin ezquierda d´os ibons. Hue si podemos parar a marcha y desfrutar d´o paisache.  Tot transmite tranquilidat, mas que mas ixa inmobilidat de l´augua.  En un ratet caldrá esbarrar-se t´a ezquierda.  Agora a nuestra referencia a seguir serán Os Infiernos, que son ixos monts de color roya.




A venient aturada ye en l´Ibón Azul Inferior.  As suyas auguas son a saber que azuls, ¡¡prou que sí, hahaha!!,  encara que he quiesto meter o espiello que fan con Os Infiernos.  En iste puesto, por problemas con os suyos chenullos, Olga decide de no continar a marcha.  Me fació muita pena que se perdese lo que encara mancaba, pero estió una decisión prou encertada.






A resta, aprofitamos a circumstancia pa quitar cosas d´as muchilas y sacar peso.  Una mica mas enta alto plegamos en l´Ibón Azul Superior.  Míra-te,Os Infiernos, o Pico Piedrafita y en o bell meyo o collau.  





Manca un buen costerón dica o collau. Se fa una mica duro, pero tampoco no ye guaire larga.  A calor que fa ye pior que no o desnivel.  Dende fa un buen rato, no fan que pasar corredors d´a Ultra Trail Val de Tena.  Que a yo me feba ilusión de veyer-los quan nos lo dicioron ahiere, pero ¡¡holio!! ya somos una mica fartos d´aturar contino pa deixar-los pasar.



Ibón d´o Tebarrai



Qué beroyo l´ibón.  Pa yo ye o más bonico d´os que he estau, y ye que simplement ye perfecto.  L´ibón  d´una man y o pico cusirant por l´atra.  Por isto, siento que Olga no haiga puesto puyar.... qué pena. ¡¡Pero chiquetz!! ¡¡que encara no hemos rematau!!  Que ista dentrada diz Pico Tebarrai, ¿si?.  Pos au, enta debant.  Rodiando l´ibón, plegaremos en una chicota chaminera y dimpués d´ista t´a ezquierda por una cresta enfilamos t´o Tebarrai.  En a cresta, si no yes seguro u tiens miedo, no sigas.  Bi ha muito desnivel y ye perigloso si no tiens experiencia.    




O bueno, o fiero y o malo en a tuca. En ixe orden u como tu veigas.  Venir-tos-ne, dende aquí yes, con perdón, "o puto chefe".  
Fetz-me a favor y no tos miretz as bermudas y sí o paisache.  Meto tres envistas dende a tuca pa que veigatz.

Infiernos

Enta Respomuso, Balaitus, Midi d´Ossau...

Enta Sallent de Galligo
Buenas envistas ¿no?, i habríanos estau tot o maitín, pero a Olga nos aspera en l´Azul Inferior y amás, tenemos ya una fambre.....  



Asinas que enta abaixo.  Si quan febanos puyada a referencia yeran Os Infiernos y o Piedrafita agora lo será l´Ibón de Vachimanya.  Aturamos en l´Azul Inferior a chentar.  Cosa millor que un banyo en istas auguas, yo no lo pensé guaire y antes de chentar me i capucé.






Chino-chano, como iste maitín, rodiamos l´ibón y ascape plegamos en o refuchio.  Nos femos una foto toda a expedición, minchamos bella cosa y enfilamos t´o balneyario.  As ganas de plega-ie son grans y a baixada se fa prou larga.  No te´n faigas, nomás cal prener-la con calma.



Con muita calma diría yo, ¡hahaha!, ¡¡mai mía que nunca no i plegamos!!  Mientres imos descendendo a calor ye mayor.  Pero somos uns sufridors.  O zaguer tramo con muito cudiao que ye muit escalonau y ya plegamos en a Casa de Piedra. 




Ha estau d´as millors d´iste estiu, prou que sí.  Entre o tiempo que fa que quereba fer-la y a buena companyía que levaba, o resultau no ha puesto estar millor.  Suposó una gran esfugada y mereixió a pena.  
Aspero que tos faiga goi, nusatros tornamos a saber-lo de contentos.

¡¡Besetz amigos!!

jueves, 29 de septiembre de 2016

15.08.2016 MONCAYO (2.314), DENDE O SANTUARIO Y PASANDO POR O PICO LOBERA

¡Qué tal plantatz amigos!  o quince d´agosto me´n fue t´as tierras baixas d´o reino pa fer o Moncayo.  Caleba ubrir a finestra pa que bufase una mica o cierzo en Zaragoza, pero pa yo que a la fin, bufar, bufar, lo que se diz bufar.... brenca.  Un mont de raso diferent y prou fácil que puetz fer de manyanas y tornar ta casa t´a chenta.  Encara que ixo pende dende o puesto an que empecipies a marcha.  Por un regular, dende o Santuario d´a Virchen d´o Moncayo.  Puetz tamién comencipiar a marcha mas enta baixo d´o Santuario u dende Agreda, en Soria.  Yo dende o Santuario, pero pa embolicar-lo una mica, antes pasé por o Pico Lobera.  D´ista forma  en foi una circular, muito mas recomendable que no a cursa cutiana que fa puyada dreitament dende o Santuario.  


RUTA CIRCULAR
DISTANCIA:  10 KM.
DESNIVEL:  900 METROS
DIFICULTAT:  BAIXA
HORAS DE MARCHA:  4-4,5 HORAS




Como cantaba Ixo Rai, "Como totz os meses d´agosto, en plegar a fiesta mayor...", ¿la conoixes u qué?, pos aquí borina poca, aquí a caminar y dimpués ya veyeremos... hehehe.
Mira-te, iste ye o santuario.  Bi ha un restaurant por si te cal minchar.  L´auto l´hemos aparcau bells 500 metros antes.








Chunto a o santuario y do ye iste zagal con o cul en pompa, bi ha una fuent d´augua potable.  Puetz plenar-ie a cantimplora si quiers.  O camín ye claro.  Ixo sí, malas que empecipies, para firme cuenta con iste esbarre.  T´a dreita iríanos dreito t´o Moncayo.  Nusatros no nos esbarramos.
Pasau l´esbarre iremos por un sender plano, en primeras entre pins y abetz y dimpués bell ratet tamién al solano por un camín de penyas.  Si fa u no fa, travesaremos a montanya por o bell medio mientres una horeta, dica plegar en o empecipie de l´ascensión a o Pico Lobera.  Para que te faigas una ideya mira-te a zaguer foto.   













O sender no tien perda y a la fin plegarás en iste sinyal an que continarás ent´a dreita.  O sinyal ye relativament nuevo.  Antigament, nomás bi heba sinyals de penyas una dencima de l´atra.  Asinas que mas facil chiquetz. 













Y agora ya comencipiamos l´ascensión.  Levamos una hora y encara no hemos puyau mica.  ¡¡Pos au!! Aquí en tiens una buena.  Tot dreito dica o Lobera, no tien perda.  En ista primera costera no veyes a tuca.  Has de plegar en iste chicot cubillar pa veyer-la. 



















¡¡Ya i somos!!  O punto cheodesico ye a saber-lo de gran.  Puet-estar que siga pa veyer-lo entre a boira preta tan cutiana en istas tierras.  Hue bi ha sol pero aquí quan se mete a boira preta.... para firme cuenta que ye fácil d´embolicar-se.  ¡¡Ah!! y o Moncayo no ye ixo que se veye dende aquí, ¡¡hehe!!
No sé si has parau cuenta d´una cosa.  Mientres te acercas t´o Moncayo, dende l´auto se veyen tres puntetas.  Allora, a primera ye o Lobera, en o fundo d´ista imachen aluframos a segunda y una mica dimpués veyeremos a tercera, u siga, o Moncayo.
  


Deixamos dezaga o Lobera y seguindo alto u baixo a linia roya, a la fin alufraremos Moncayo.  Tamién plegaremos en o collau de Sant Miguel, que ye do se pilla o camín de baixada t´o Santuario.  Amás d´estar a ruta cutiana de puyada.  

Astí ye, a clau d´a finestra.  Veniba a trancar-la pero...ye que hue no fa brenca d´aire.  Por un regular, cal prener un buen gambeto, mesmo en istas calendatas.  Por ixo, arredol d´a tuca, as mesmas penyas que astí bi ha, son mesas unas dencima d´atras formando cubillars pa refuchiar-se de l´aire.  En a venient imachen en tenemos un.


Envista ent´o norte
Envista ent´o sud




Tornamos dica a marradeta que por o canto d´o Circo de Sant Miguel baixa dreitament t´o Santuario.  Tien cudiau y no trepuces u t´esbarices y bi plegarás en una hora.  Yo teneba chenta en Zaragoza, asinas que antes con antes baixé correndo y ascape yera en l´auto.


Poquet a poquet amaneixen atra vegada as colors verdes.  Ye o momento de fer una golladeta enta dezaga. Aturo un inte y foi unas fotos a o circo de Sant Miguel.  Ye o d´a foto mas gran.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Y dende aquí luego plegas en o Santuario.  Un maitín sobrebueno pa una cursa en un mont diferent y no menos bonico que no atros.  Totz son bonicos, prou que sí.  Y nomás cal desfrutar-los.  ¡¡Besetz y abrazos chiquetz!!